Archido Porady budowlane
Życie pisze różne scenariusze i często zdarza się, że niektóre nie są dla wielu osób pomyślne. Przykładem nieprzyjemnego zdarzenia życiowego jest wywłaszczenie. Warto wiedzieć, w jakich sytuacjach można zostać pozbawionym swojej własności i jak temu zapobiec. Komu należy się odszkodowanie za wywłaszczenie?
Wywłaszczenie stanowi najdalej idące ograniczenie w prawie własności. Konstytucja RP oraz ustawa o gospodarce nieruchomości przewidują takie sytuacje i według ich zapisów za wywłaszczenie należne jest odszkodowanie dla osoby, która utraciła swoją własność. Instytucja wywłaszczenia oparta jest na pozbawieniu bądź ograniczeniu prawa do wieczystego użytkowania lub innego rzeczowego prawa na nieruchomościach. Istotą jest ograniczenie uprawnień właściciela w dysponowaniu i rozporządzaniu daną rzeczą. Aby wywłaszczenie nastąpiło w sposób legalny, muszą być spełnione konkretne warunki. Przepisy o wywłaszczeniu mogą być zastosowane w przypadku nieruchomości zlokalizowanych na powierzchniach określonych w planach miejscowych na zagospodarowanie przestrzeni lub wobec których podjęto decyzję o nadaniu funkcji obiektu publicznego.
Ustawa o gospodarce nieruchomościami zawiera katalog celów publicznych, w których wyznaczone grunty przeznaczane są pod budowę:
-
Dróg publicznych
-
Lotniska
-
Urządzeń publicznych w funkcji zaopatrzeniowej (w wodę, prąd, odprowadzanie ścieków)
-
Dróg wodnych
-
Opiekę zabytków
-
Linii kolejowych
-
Pozostałe cele publiczne wykazane w odrębnych ustawach
Wywłaszczenie ma miejsce na podstawie decyzji wydanej przez administrację. Podejmuje ją starosta realizujący zadania z zakresu administracji rządowej. Wywłaszczana nieruchomość trafia wyłącznie do Skarbu Państwa lub do jednostki samorządu terytorialnego (województwo, powiat, gmina).
Wywłaszczenie może mieć miejsce tylko i wyłącznie w przypadku braku alternatywnego zrealizowania projektu przeznaczonego do celów publicznych. Podmiot starający się o wywłaszczenie musi wyraźnie i jasno wykazać, iż wywłaszczenie jest konieczne do zrealizowania projektu. Co więcej, wywłaszczenie nie obejmuje wyłącznie nieruchomości, lecz także prawa autorskie, patenty i składki ubezpieczeniowe. Odszkodowanie za wywłaszczenie reguluje ustawa o gospodarce nieruchomościami, nie zaś przepisy Kodeksu cywilnego. Zatem zadośćuczynienie wypłacane jest za szkodę wynikającą z legalnych działań administracyjnych. Przykładowo w ramach rekompensaty za utratę nieruchomości, właściciel może otrzymać propozycję zamiany nieruchomości będącej obiektem sporu na inną nieruchomość. Wartość zadośćuczynienie jest oceniana na bazie rynkowej wartości nieruchomości.
Zobacz też:
A czy można nie zgodzić się na wywłaszczenie czy zawsze trzeba prztaknąc. Nie wiem na przyład wartość sentymentalna budynku, co wtedy? Mam pozwolić na zrównanie mojedziałki z ziemią?! Oczywscie są odszkodowania, ale można nie chcicec się wyprowadzać dla autostrady i wtedy jest konflikt interesłw. Czy poszkodowany ma wtedy prawo weta?