Samowola budowlana to jeden z tych terminów w prawodawstwie dotyczącym budownictwa, który ma bardzo szeroki zakres i niezbyt precyzyjnie określone ramy prawne, co sprawia, że w wielu przypadkach sporne sprawy rozstrzygane są latami, a postępowania toczą się na wszystkich szczeblach polskiego wymiaru sprawiedliwości. Jakie są konsekwencje prawne dla inwestorów, jak można się ustrzec przed dotkliwymi karami oraz co należy zrobić gdy błąd zostanie już popełniony?
Zdarzają się sytuacje, że przejmujemy budynek postawiony nielegalnie. Wtedy trzeba ustalić kiedy budowa została zakończona. Od tego zależy dalsze postępowanie. Jeśli do 1.01.1995, obowiązuje ustawa z 1974 r, jeśli po tej dacie, stosujemy się do ustawy współczesnej. Jest to o tyle istotne, że według starszej procedury nie trzeba wnosić opłaty legalizacyjnej. Według nowej, opłata wynosi 50.000 zł.
Zmiany w przepisach
Przepisy zmienią się wraz z kolejną nowelizacją Ustawy „Prawo budowlane”, która wejdzie w życie 28.06.2015.
Wg nowych przepisów samowolą będzie rozpoczęcie i prowadzenie robót bez:
- Wymaganego pozwolenia na budowę lub
- bez wymaganego zgłoszenia dotyczącego budowy
- w przypadku istotnego odstępstwa od przyjętego projektu budowlanego
Reguluje to art. 48 Ustawy „Prawo Budowlane” niemniej jednak przyjmuje się, że samowolą jest również każde działanie po zakończeniu procesu budowy gdy:
- inwestor nie przedstawi wymaganego pozwolenia na użytkowanie lub
- zatwierdzenia o zakończeniu budowy
Przez lata w Polsce obowiązywały różne zasady abolicji samowoli budowlanych. Obecnie procedury legalizacji samowoli budowlanej należą do najbardziej restrykcyjnych. Złamanie przepisów obejmuje głównie budynki gospodarcze, nielegalnie nadbudowane piętra lub przebudowy domów. Najpoważniejszą konsekwencją samowoli budowlanej jest konieczność rozbiórki powstającego obiektu na mocy decyzji Inspektora nadzoru budowlanego. Oczywiście w większości przypadków najpierw zarządzane jest wstrzymanie robót. Dodatkowo należy zwrócić szczególną uwagę, że art. 90 wyraźnie mówi o odpowiedzialności karnej związanej z popełnieniem przestępstwa samowoli budowlanej. W takim przypadku inwestorowi grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
Można uniknąć najpoważniejszych konsekwencji dokonując tzw. legalizacji samowoli budowlanej. Co prawda, wiąże się to z dużymi kosztami ( zalegalizowanie samowoli w postaci budowy domu jednorodzinnego to koszt ponad 50 tys zł). Takie rozwiązanie jest jednak znacznie bardziej korzystne niż konieczność rozbiórki lub przywrócenia stanu poprzedniego.
Samowola budowlana jest traktowana jako przestępstwo, w związku z czym zgodnie z obowiązującym prawem ulega przedawnieniu po upływie 5 lat od popełnienia czynu. Z kolei samowola traktowana jako wykonanie obiektu bez pozwolenia na budowę nie przedawnia się i podlega tylko i wyłącznie postępowaniu legalizacyjnemu.
Hm, samowola to problem wielu gmin… Lepiej jest wcześniej wszystko sprawdzić, zamist potem płacić za legalizację samowoli – nie sądziłem, że to tyle kosztuje!
Chcicłabym zapytać czy artykuł, który jest opublikowany na Państwa stronie o prawie budowlanym jest nadal aktulany ? zastanawiam się czy ustawa z końca czerwca 2015 roku jest nadal obowiazująca czy weszły już do niej jakieś zmiany. Czy za zbyt duże odstępstwa od projektu nieuwzględnione od razu grozi jakaś kara ? jestem przed rozpoczęciem swoejje pierwszej budowy i chciałbym, żeby wszytsko było dopięte na ostatni guzik.
Czy za samowole budowlaną można dostać jakąś dużą karę grzywny albo coś w tym stylu? Bo teraz się naczytałem i boje się, ze nie mam wszystkich potrzebnych dokumentów i okaże się, ze w urzędzie tez zakwalifikują to jako samowole niestety… czy jest jakaś dokąłdnaa rozpiska albo czy można się z kims konkretnym skonsultować, kto pomogłby i podpowiedział co trzeba zrobić i jakie dokumenty przedtawić żeby uniknąć posadzenia o samowolę budowlaną?
Uważam, ze tu tez nie ma co popadać az wtaka paranoję jak niektórzy użytkownicy. Wiadomo, ze zawsze można coś pzreoczyc, ale od tego są ludzie w urzędach i eksperci, żeby się ich dopytać i sprawdzić co trzeba złożyć itd. od razu nikt nie da nikomu grzywny i nie wsadzi nikogo do więzienia. Spokojnie. W urzędach dadzą Ci wskazówki co trzeba przygotować. Zresztą ten artykuł i kilka innych na Archido też mają informacje co trzeba przygotować. Proponuję poczytać ;)
Ernest, możesz zawsze podejść do urzędu gminy czy miasta i dopytać pań. Zawsze lepiej zrobić tak niż potem się martwić, że zapłaci się karę lub nakażą rozbiórkę. Bardzo dużo papierologii i bardzo dużo chodzenia za tym, ale no nic się nie poradzi. Takie przepisy i koniec. Polecam się dopytywać o wszystko, bo czasami naprawdę można coś przeoczyć. Poza tym teraz większość informacji czerpie się z internetu, a one też nie na wszystkich stronach są aktualizowane.
Spokojnie, jeśli masz pozwolenie na budowę to nie budujesz się nielegalnie! Musisz mieć wszystkie dokumenty, ale w urzędzie na pewno powiedzą ci, ze czegos Ci brakuje, żeby donieść brakujące dokumenty. A koszty związane z samowoloa są dość duże, bo jej legalizacja to około 50 000 złotych. Nie ma co trzeba się pilnować!!!!
No 50 000 to już jednak taka kwota, że myślę, że powinna zniechęcić wszystkich inwestorów do łamania prawa. Artykuł fajnie streszcza nowelizację ustawy z 2015 roku, która naprawdę była przełomowa jeżeli chodzi o wszelkie regulacje prawa budowlanego. Informacji oczywiście można też zasięgnąć w urzędzie gminy i starostwie. Jest nawet tutaj na Archido.pl jakiś taki artykuł czy nawet dwa. Jeden odnośnie prowadzenia dziennika budowy, a drugi odnośnie tego jakie dokumenty trzeba złożyć przed rozpocząciem budowy i jakie wymogi trzeba spełnić. Polecam dla wszystkich, którzy zastanawiają się nad budową domu, szczególnie z gotowego projektu.
fakt, co racja to racja, zostało to tutaj w artyule na Archido zebrane konkretnie, wszystkie kluczowe informacje w jednym miejscu na temat samowoli budowlanej. Chyba te infomajce podane w artykule faktycznie powinny zniecgecic co do popełniana takiego czynu.