Dom pasywny a dom energooszczędny, czyli kilka słów o tym jak stworzyć cztery kąty ekonomiczne w utrzymaniu

Budowa domu to bez wątpienia duża inwestycja, dlatego każdy z klientów szuka rozsądnych rozwiązań, by wymarzone cztery kąty były niedrogie w utrzymaniu, a także w eksploatacji. Który z nich bowiem nie marzy o niskich rachunkach za ogrzewanie czy prąd? Dlatego też firmy budowlane i specjaliści wychodzą naprzeciw tym oczekiwaniom tworząc coraz to nowsze i jeszcze bardziej ekonomiczne rozwiązania dla inwestorów. Takim jest właśnie zarówno dom energooszczędny, jak i dom pasywny, które w Polsce zdobywają coraz większą popularność i rzeszę zwolenników. Warto bliżej przyjrzeć się obu sposobom budowania. Czym się od siebie różnią? Jakie mają wady i zalety? Czy jest to inwestycja warta rozważenia?

Dom energooszczędny a dom pasywny – czym się od siebie różnią, a co je łączy?

Pojęcie projektu domu energooszczędnego utożsamiane jest często z domem pasywnym i stosowane jako jego synonim. Nic bardziej mylnego. Chociaż założeniem obu tych konstrukcji jest stworzenie przyjaznego środowisku i ekonomicznego budynku, to oba rozwiązania jednak częściowo się od siebie różnią.

Dom energooszczędny, jak wskazuje na to sama jego nazwa, wyróżnia się mniejszym zużyciem energii, średnio o 3 razy w porównaniu z domem wzniesionym w technologii tradycyjnej (około 30 do 70 kWh na metr kwadratowy w ciągu roku, podczas gdy w zwykłych domach zapotrzebowanie sięga rocznie na metr kwadratowy nawet 150kWh lub więcej). Natomiast dom pasywny to odmiana domu energooszczędnego, który z założenia ma być energetycznie samowystarczalny, gromadzić jak najwięcej ciepła i wykorzystywać energię z odnawialnych źródeł takich jak słońce czy powietrze, a więc w sposób bierny. Takie rozwiązania prowadzą do naprawdę dużych oszczędności, utrzymując roczne zużycie energii na poziomie nie przekraczającym 15 kWh na metr kwadratowy.

Oba typy domów wymagają wysokiej jakości materiałów, minimalizujących utratę ciepła, a także odpowiedniego rozlokowania. Za najważniejszy czynnik wpływający na oszczędność takiego budynku jest uznawana dobra izolacja zarówno okien, drzwi, jak i ścian. Niezwykle istotną rolę odgrywają w tym przypadku także przeszklenia. Strona południowa domu (gdzie najczęściej umiejscawia się pomieszczenia takie jak na przykład salon), która jest znacznie lepiej nasłoneczniona, powinna zawierać więcej okien, by jak najlepiej dogrzać wnętrze, zaś znacznie chłodniejsza strona północna (z garażem czy dodatkowymi pomieszczeniami gospodarczymi) może z powodzeniem posiadać jak najmniej przeszkleń i stanowi swego rodzaju strefę zabezpieczającą przed utratą ciepła.

Główną różnicą pomiędzy dwoma omawianymi typami domów są wyznaczone standardy ich budowania – zdecydowanie surowsze dla domów pasywnych. Wymagają one montażu systemów rekuperacyjnych, pomp ciepła oraz instalacji niezbędnych do pobierania energii z otoczenia (między innymi baterii słonecznych), ale również dobrej izolacji termicznej grubszej o 10 cm w porównaniu z domem energooszczędnym (40 cm dla dachu oraz po 30 cm dla ścian i podłóg) pozwalającej na zredukowanie współczynnika przenikania ciepła do 0,1  W/(m²•K). Dom pasywny musi mieć regularny, prosty kształt bryły, zwykle na rzucie kwadratu oraz być ponadto kompletnie pozbawiony mostków termicznych (czyli miejsc, gdzie ciepło przenika na zewnątrz). Najlepiej też zainwestować w dach jedno- lub dwuspadowy – prosty, bez zbędnych załamań, uskoków i lukarn. Dom energooszczędny również powinien posiadać wszystkie te atuty, jednakże wymagania w tym przypadku nie są aż tak restrykcyjne i pozostawiają dużą dowolność w działaniu. W obu typach domów polecane jest za to zastosowanie systemów wentylacji mechanicznej.

Podsumowując, podejmując dzisiaj decyzję budowlaną należy zdecydowanie skoncentrować się na energooszczędności, która w przyszłości przyniesie nieocenione korzyści w postaci oszczędności w eksploatowaniu budynku. Budowa domu energooszczędnego przy dobrym zaplanowaniu budowy będzię niewiele droższa od standardowej budowy.  W przypadku kiedy budżet na to pozwala należy rozważyć opcję budowanictwa pasywnego, czy też inaczej nazywając domów samowystarczalnych czy też zero-energetycznych i/lub autonomicznych.

Czym jest pompa ciepła? Czy warto inwestować w taką instalację?

Pompą ciepła nazywamy urządzenie stosowane w domach pasywnych i energooszczędny, działające na zasadzie analogii do tradycyjnej, znanej z polskich domów pompy wodnej. Dzięki niej, za pomocą energii mechanicznej lub cieplnej, ciepło ze strefy niskich temperatur jest transportowane do tej o wyższej temperaturze, co pozwala na ogrzanie budynku i zaopatrzenie domowników w ciepłą wodę użytkową. Jest to instalacja ekonomiczna w swoim działaniu, ponieważ zużywa nawet dwa razy mnie energii elektrycznej w porównaniu z ilością ciepła, które produkuje do użytku. Dlatego też jest ona powszechnie stosowana właśnie w domach energooszczędnych i pasywnych.

WADY i ZALETY domów pasywnych i energooszczędnych

Dom pasywny czy energooszczędny? To pytanie zadaje sobie wielu klientów, mających problem z podjęciem decyzji. Warto rozważyć wówczas wszelkie za i przeciw, a także dobrze dopasować dom do swoich potrzeb. Należy pamiętać, że domy pasywne to zdecydowanie większy wydatek biorąc pod uwagę jakość potrzebnych materiałów (muszą spełniać one najwyższe standardy) i systemów jakie należy zamontować, na przykład pompy ciepła, kolektory słoneczne, instalacje wywiewno-nawiewne (koszty mogą wzrosnąć nawet o 30%). Dom energooszczędny wymaga mniejszego nakładu finansowego w porównaniu z jego pasywnym odpowiednikiem. Ponadto budowanie domów pasywnym to w Polsce ciągle dość nowa branża, co może powodować problemy ze znalezieniem wykwalifikowanych fachowców. Ważne, by dokładnie przeanalizować wszystkie parametry i sprawdzić w jakim czasie dana inwestycja ma szansę się zwrócić.

Ciepły montaż – innowacja w budownictwie

Ważną cechą wyróżniającą budownictwo energooszczędne i pasywne jest bez wątpienia ciepły montaż okien, który pozwala jeszcze efektywniej chronić wnętrze przed utratą ciepła. Miejsca, w którym okna są osadzone w specjalnie do tego przystosowanych profilach i stykają się z murem domu, zabezpieczone zostają dodatkowo masą uszczelniającą i pianą poliuretanową, eliminując niechciane mostki termiczne, wilgoć oraz szkodliwe grzyby i pleśni.

Dofinansowanie budowy domów pasywnych i energooszczędnych

Tworzenie domów przyjaznych środowisku i energooszczędnych nie jest tanie, dlatego Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oferuje dotacje, by wspierać i zachęcać do ekologicznych rozwiązań. Dopłata dla inwestora jest możliwa do uzyskania w formie spłaty części kredytu zaciągniętego na budowę, ale też i kupno wymarzonych czterech kątów, ale dopiero po skończonej budowie lub sfinalizowanej transakcji zakupu. W zależności od standardu w jakim budujemy (NF15 czy NF40) możemy otrzymać 30 tysięcy złotych wsparcia finansowego na dom energooszczędny oraz aż 50 tysięcy złotych na dom pasywny. Na zakup mieszkania w takiego rodzaju budynkach można otrzymać między 11 a 16 tysięcy złotych. Podane kwoty są wartościami brutto. O dofinansowanie mogą ubiegać się inwestorzy posiadający pozwolenie na budowę i prawo użytkowania nieruchomości. Dotacja jest wypłacana, gdy czas budowy nie przekroczył 3 lat od momentu zaciągnięcia kredytu, a dom lub mieszkanie spełnia warunki budownictwa energooszczędnego.

Wielu inwestorów sceptycznie podchodzi do nowości jakim jest budownictwo ekologiczne. Szczególnie odstraszająca jest w tym przypadku cena oraz problemy ze znalezieniem odpowiednich specjalistów. Jednak system dopłat oraz obietnica oszczędności jakie są możliwe w przyszłości z każdym rokiem przysparzają domom energooszczędnym i pasywnym coraz więcej zwolenników.